IP nedir
Bilgi ve iletişim teknolojilerinde “protokol” kelimesi, uç noktaların birbirleriyle bağlantı kurarak veri alışverişinde bulunmalarına olanak sağlayan özel kurallar dizisi ve haberleşme standartlarını ifade etmektedir. İnternet Protokolünün (IP) temel görevi, internete bağlı uç birimlerin iletişimini sağlamak amacıyla adreslenerek alınacak ya da gönderilecek veri paketlerinin ağ içerisinde hedef adreslere doğru bir şekilde yönlendirilmesidir. İnternete bağlı tüm cihazlar IP adresleri vasıtasıyla birbirleriyle veri alışverişinde bulunur; IP adresleri verinin doğru adrese gönderilmesini ve verinin doğru adresten alınmasını sağlayan benzersiz numaralardır.
IPv6 nedir?
İnternetin sürekli değişimi ve gelişimi neticesinde IP’nin çeşitli sürümleri geliştirilmiştir. Günümüzde en yaygın olarak kullanılmakta olan IP sürümü IPv4, en son geliştirilen sürümü ise 1998 yılında standartlaştırılan ve Yeni Nesil İnternet Protokolü olarak da adlandırılan IPv6’dır. IPv4 adresleri 32 bitlik mantıksal adresler olup teoride 232 adet IP adresi sağlarken IPv6’da ise adres kapasitesi 32 bitten 128 bite çıkarılarak 2128 adet IP adresi elde edilmektedir.
IPv6’ya geçiş neden gerekli?
İnternet, geliştirildiği ilk yıllarda sadece askeri ve akademik çalışmalarda, sınırlı sayıda kullanıcı tarafından ve sadece metin tabanlı uygulamalarda kullanılmakta iken, artık neredeyse yaşamımızın her alanında, toplumun tüm kesimleri tarafından kullanılabilmektedir. Buna karşılık yaygın bir şekilde kullanılmakta olan IPv4 İnternetteki bu hızlı gelişme karşısında gerek nicelik gerekse de nitelik olarak yetersiz kalmaya başlamıştır. Artan ihtiyaçların karşılanması hedefiyle geliştirilen ve yakın gelecekte tüm dünyada İnternet'e bağlanmak için kullanılacak yeni standart olması beklenen IPv6, IPv4’e göre; çok daha fazla IP adresini destekleyebilmekte ve mobilite, güvenlik, hizmet kalitesi ve otomatik yapılandırma açısından daha gelişmiş özelliklere sahip bulunmaktadır.
IPv6’ya hemen geçebilir miyiz?
IPv4’ten IPv6’ya geçişte her iki protokolün birlikte kullanılacağı bir geçiş süreci olacaktır. Bu geçiş süreci farklı geçiş mekanizmalarının uygulanmasını, birden fazla ağın yönetilmesini, her iki protokolün birlikte çalışabilirliğinin sürdürülmesini gerektirmektedir.
IPv6’ya geçişte ne gibi sorunlar ortaya çıkabilir?
IPv6’ya geçiş bazı ağlarda eğitim, yapılandırma, test ve idare maliyetleri ortaya çıkarırken bazılarında yazılım ve donanım güncellemeleri gerektirecektir. Henüz tüm güvenlik ürünlerinin IPv6 desteği sağlamaması, geçiş sürecinde her iki protokolün birlikte işletilmesi ve ağdan sorumlu personelin IPv6 konusunda yeterli deneyime sahip olmaması gibi nedenlerle bazı güvenlik sorunlarının ortaya çıkması olasıdır.
Ülkemiz IPv6’ya geçiş konusunda ne aşamada?
Ülkemizdeki işletmecilerin IPv6’ya geçiş konusunda ne aşamada olduklarını tespit etmek amacıyla 2019 yılı içerisinde çeşitli çalışmalar yapılmış; bu çalışmaların sonucunda net satışlar ve abone sayıları açısından pazar payı en yüksek işletmecilerin altyapılarının büyük oranda IPv6’ya hazır olduğu ortaya konulmuştur. Ancak, işletmeciler tarafından belirtilen yeterli IPv6 destekli içerik bulunmamasının IPv6 kullanımının önünde bir engel olduğu değerlendirilmiştir.
RIPE Verilerine göre Türkiye’de IPv6’ya geçiş ne durumda?
Ülkemizdeki internet aktörlerinin de IP tahsisi hizmeti aldığı Bölgesel İnternet Kayıt Kurumu RIPE NCC’nin geliştirmiş olduğu ve üyelerinin IPv6’ya geçiş durumlarını ortaya koyan “IPv6 RIPENESS” adı verilen derecelendirme sisteminde; üyelerin erişim altyapısında IPv6 desteklemeleri ve içeriklerini IPv6 üzerinden sunabilmelerine göre ilerlemelerinin yıldız sayısına göre belirlendiği bir yöntem geliştirilmiştir. RIPE verilerine göre; Türkiye’de hizmet sunan 597 adet yerel internet kayıt kurumundan (İSS’ler, Telekom şirketleri, akademik birimler vs.) yalnızca 28’inin içerik kategorisinde en üst düzey olan dört yıldızlı IPv6 destekli kategorisinde bulunduğu görülmektedir.
RIPEE NCC, Son erişim 26/01/2024 (http://ripeness.ripe.net/pies.html)
Kurumumuzun IPv6 ile İlgili Çalışmaları nelerdir?
- 14.02.2007 tarihinde Kurumumuz ile TÜBİTAK-ULAKBİM arasında Türkiye’de IPv6’ya geçişin sistemli ve planlı olarak gerçekleştirilmesini sağlayacak bir strateji oluşturulması konusunda ortak çalışma kararı alınmış ve "Telekomünikasyon Sektöründe Ar-Ge Çalışmalarında İşbirliği Yapılmasına Dair Protokol" imzalanmıştır. Bu kapsamda hazırlanan proje teklifi, TÜBİTAK’ın Kamu Kurumları Ar-Ge Projelerini Destekleme Programı çerçevesinde kabul edilerek, “Ulusal IPv6 Altyapısı Tasarımı ve Geçişi Projesi” adı ile 17.02.2009 tarihinde resmen başlatılmış ve 2 yıllık bir sürenin ardından 17.02.2011 tarihinde tamamlanmıştır. Söz konusu projede BTK müşteri kuruluş olarak, TÜBİTAK ULAKBİM, Gazi Üniversitesi ve Çanakkale 18 Mart Üniversitesi ise yürütücü kuruluşlar olarak yer almıştır.
- Devlet Planlama Teşkilatı tarafından yayımlanan “Kamu Bilgi ve İletişim Teknolojisi Projeleri Hazırlama Kılavuzu”nun 2009 sürümüne BTK’nın önerileri doğrultusunda; “Kamu kurum ve kuruluşlarının temin edeceği yazılım ürünlerinin IPv6 protokolünü destekler nitelikte olması” şartının konulması sağlanmıştır.
- Kurumumuz 15 Temmuz 2009 tarihinde e-Dönüşüm Türkiye İcra Kurulu’nun 27 sayılı Kararı ile IPv6’ya geçiş çalışmalarına ilişkin olarak görevlendirilmiştir.
- Mayıs 2010’da ISC Turkey Konferansında bir “IPv6 Çalıştayı” düzenlenmiştir.
- 8 Aralık 2010 tarihinde “Kamu Kurum ve Kuruluşları için IPv6’ya Geçiş Planı” konulu Başbakanlık Genelgesi yayımlanmıştır. Genelgede kamu sektörü için üç aşamalı bir IPv6 geçiş planı tasarlanmıştır. Genelgede kamu kurumlarının herhangi bir merciye bilgi verme zorunluğu olmadığı için geçişin ne derece uygulandığına ilişkin bir sonuç bulunmamaktadır.
- 12 Ocak 2011’de Ulusal IPv6 Konferansı Proje paydaşları ile birlikte düzenlenmiştir.
- 15 Şubat 2012’de Proje paydaşları ile birlikte İkinci Ulusal IPv6 Konferansı düzenlenmiştir.
- 09 Kasım 2017 tarihinde ülkemizde pazar payı en yüksek olan işletmecilerin IPv6’ya geçiş konusunda ne aşamada olduklarını tespit etmek amacıyla bir anket düzenlenerek ilgili taraflara iletilmiştir.
- IPv6’ya geçiş konusundaki ilerleme durumlarını tespit etmek ve ilerleyen süreçte yapılması gerekenleri ortaya koymak amacıyla 28 Mayıs 2018 tarihinde işletmecilerle bir toplantı düzenlenmiş ve işletmecilerden IPv6’ya geçiş plan önerilerini Kuruma sunmaları talep edilmiştir.
- 08 Kasım 2018 tarihinde Üçüncü Ulusal IPv6 konferansı düzenlenmiştir.
- 01-03 Temmuz 2019 tarihleri arasında Kurumumuzda Avrupa Bölgesel İnternet Kayıt Kurumu RIPE NCC işbirliği ile teknik personelleri hedefleyen 3 günlük IPv6 eğitimi düzenlenmiştir.
- 30 Mart 2021’de Erişim Sağlayıcıları Birliği işbirliği ile “Türkiye’de IPv6: Erişim Sağlayıcılar Etkinliği” düzenlenmiştir.
- İşletmeciler, kamu kurum ve kuruluşları ve sivil toplum kuruluşları da dahil olmak üzere ülkemizin internet ekosisteminde yer alan paydaşlarıyla IPv6’ya geçişin sağlanmasına yönelik çalışmalar sürdürülmektedir.